کلیساها از دیدنیترین جاذبه های گردشگری اروپا هستند دوران قبل و بعد از انقلاب صنعتی و قدرت پاپها را به نمایش میگذارند که معماری و طراحی منحصر به فردی به شمار میرود، از اولین نقاطی که علاقمندان به زیبایی های بصری در معماری به سراغ ان میروند این نوع از مکانهاست.
اگرچه در ابتدا اسقف اعظم محلی برای ساخت این کلیسا هزینه جمع آوری کرده بود، اما بعدتر، بورژوازی شهری مسوولیت این کار رو بر عهده گرفت. همچنین با توجه به کمبود پول، شهروندان تصمیم گرفتند با اهدای مبالغی، خودشان در ساخت این کلیسا سهم داشته باشند.
شخصی که در سال ۱۲۸۴ به عنوان هماهنگ کننده کل این پروژه درنظر گرفته شد، اروین فون اشتاین باخ (Erwin von Steinbach) بود. او خیلی مایل بود بخشی از پول ساختمان کلیسا رو تقبل نماید ولی از آنجا که پول نداشت، اسبش رو اهدا کرد! طراحی قسمت جلویی و ورودی این کلیسا، کار اوست. تا زمان مرگ اشتاین باخ، پنجره‌های این ساختمان هم در حال تکمیل بود. در سال ۱۳۹۹، معمار کلیسای شهر اولم (Ulm) با نام اولریش فون انسینگن (Ulrich von Ensingen)، بر کار ساخت گنبد هشت ضلعی این کلیسا نظارت می‌کرد. پس از مرگ وی کار ساخت این بنا توسط یوهانس هولتس (Johannes Hültz) از شهر کولن (Köln) تکمیل و خیلی زود تبدیل به سمبل استراسبورگ شد.
در طی چهار قرن بعد، کلیسای استراسبورگ به خاطر ارتفاع برج آن یعنی ۱۴۲ متر، به عنوان بلندترین ساختمان در جهان مدرن شناخته می‌شد! علاوه بر این، با توجه به اینکه این کلیسا یکی از چند کلیسای گوتیک با تنها یک برج بود، کلیسایی منحصربه فرد قلمداد می‌شد. در سال ۱۵۲۱، این کلیسا تبدیل به کلیسای پروتستان شد. پس از پیوستن استراسبورگ به فرانسه در سال ۱۶۸۱، این کلیسا دوباره کاتولیک و به مریم مقدس اهدا شد.
کلیسای بزرگ استراسبورگ نقش زیادی در تاریخچه مجسمه‌های گوتیک داشته هست. قسمت جلویی این کلیسا توسط همان کارگاهی تزئین شده که ستون‌های داخلی عظیم با نام فرشتگان (Angels) رو در طول سال‌های ۱۲۳۰ تا ۱۲۵۰ تولید کرد. با اینکه نمای قبلی این کلیسا از پیش از ساخت، طرح ریزی شده بود، اما ساخت یکی از نماهای این کلیسا بدون هیچ طرح اولیه ای انجام شده هست! مجسمه‌های مربوط به قرن‌های ۱۳ تا ۱۵ که در قسمت بالایی نمای گوتیک واقع شده، به ترسیم پیامبران، و همینطور نمادهای راستی و شیطان پرداخته هست.
در داخل کلیسا موارد جالبی به چشم می‌خورند: شیوه معماری گوتیک خاص دوتزینگر (Dotzinger) مربوط به سال ۱۴۵۳؛ منبر جالبی که با مجسمه‌های هانس هامر (Hans Hammer) در سال ۱۴۵۸ تزئین شده هست؛ «کوه زیتون» بر دیوار اثر نیکولاس روئدر (Nicolas Roeder) در سال ۱۴۸۹؛ و درب سن لورنس (St. Lawrence) که مربوط به قرون وسطی هست.
این کلیسای بزرگ دارای گنجینه های دیگری نیز هست: پنجره‌های بزرگ با شیشه‌های نقش برجسته مربوط به قرن ۱۲ و ۱۴ میلادی؛ قربانگاه سن پانکراس (St. Pancrace) مربوط به سال ۱۵۲۲؛ معماری‌های مربوط به قرن ۱۷ که دیوار ویرجین (Virgin) رو شکل می‌دهند و یک ساعت نجومی مربوط به قرن ۱۷ که توسط شویلگه (Schwilgué) طراحی شده بود. در قسمت چپ این کلیسا نیز نقاشی های دیواری قرن ۱۵ دیده می‌شوند. از سال ۱۲۶۰ نیز یک ارگ در این کلیسا وجود داشته هست. دو ساز دیگر هم در این کلیسا وجود داشته که در سال ۱۲۹۱ ساخته و سپس در سال ۱۳۲۷ مورد اصلاح قرار گرفتند. اما قسمت نگهدارنده این ارگ در سال ۱۳۸۵ میلادی ساخته شده است. یک آشیانه پرنده نیز در همان دوران ساخته شد که روی یک تکه چوب اقاقیا قرار دارد که به دیوار متصل هست.
در قسمت راست نیز نقاشی یک میمون گریان (Rohraffe) و متحرک در قالب فروشنده دوره گرد دیده می‌شود که سمبل نوعی اعتراض به شیوه‌ای هست که قبلاً در کلیسا در خصوص قشر سطح پایین جامعه در پیش گرفته شده بود. بازوی راست جارچی شهر و دهان شیر نیز متحرک هستند. برج مشهور اون نیز در طی انقلاب فرانسه و به دلیل عقاید ضد مذهبی برخی از شورشیان، کاملاً با خاک یکسان شده بود. اما یک قفل ساز و آهنگر محلی طرحی عالی برای ساختن یک درپوش فلزی ریخت تا برای پوشش برج از اون استفاده شود. کنده شدن گنبد این کلیسا در سال‌های ۱۸۷۰ و ۱۹۹۴ نیز موجب آسیب به خود کلیسا گردید؛ اما بعد از چند مورد بازسازی، این کلیسا شکل و شمایل اصیل خود رو بازیافت. زیبایی کلیسای بزرگ استراسبورگ الهام بخش بسیاری از بزرگان بوده هست. در ادامه به برخی از تأثیرات اون اشاره می‌کنیم:
استندهال (Stendhal): «طاق استراسبورگ یکی از باارزش‌ترین یادمان هایی است که من تا به حال دیده‌ام.»
گوته: «هرچه که بیشتر به نمای این کلیسای بزرگ فکر می‌کنم، بیشتر متقاعد می‌شودم که ابهت اون با زیبایی اش ارتباط تنگاتنگ دارد.»
ویکتور هوگو: «درهای این کلیسا بسیار زیبا هستند؛ به ویژه درب رومی. روی پشت اسب، مجسمه‌های بسیار زیبایی وجود دارند و پنجره رُز نیز بسیار عالی ساخته شده است. از لحاظ زیبایی شناختی، باید بگویم که تمام قسمت جلویی این کلیسا، یک شعر زیباست. اما وجه تمایز منحصربه فرد این کلیسا، مناره زیبای اون می‌باشد. این مناره سنگی به شکل تاج پاپ بوده و یک اثر هنری عظیم و در عین حال ظریف است. من کلیسای چارترز (Chartres) و کلیسای آنورز (Anvers) رو قبلاً دیده بودم ولی لازم بود که استراسبورگ رو هم ببینم. برج ناقوس کلیسا نیز نمای بسیار جالب و مشرفی به شهر دارد. استراسبورگ شهر سقف های سفالی مثلثی و پنجره های زیر شیروانی مثلثی شکل است. در این شهر برج ها و کلیساهای بسیار جالبی دیده می‌شود و البته در سرتاسر سرزمین فلاندرز (Flanders)، کلیساهایی از این دست، کم نیستند. من شخصاً از یک برج زیبا به برج زیبای دیگر می‌روم و از فراز آنها به تماشای فرانسه، سوییس و آلمان می‌پردازم.
ساعت نجومی
این ساعت نجومی مکانیکی یکی از آثار رنسانس است و اختراع مجموعه ای از هنرمندان، ریاضیدانان و تکنسین‌ها می‌باشد. ساعت سازان سوییسی، مجسمه سازان، نقاشان و صنعتگران همگی در کار ساخت این ساعت جالب دخیل بوده‌اند. مکانیزم کنونی این ساعت، مربوط به سال ۱۸۴۲ است. نخستین ساعت نجومی استراسبورگ با نام لورلوژ دو تروا روا (L’horloge de Trois Rois) از سال ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۴ میلادی ساخته شد؛ اما با آغاز قرن ۱۶ میلادی، از کار باز ایستاد. بنابر روایت‌ها، مقامات محلی استراسبورگ فرمان دادند که سازنده ساعت نجومی باید کور شود تا دیگر نتواند چیزی مانند اون بسازد. نخستین ساعت دارای جزئیات مکانیکی زیادی بود که در زمان خود بسیار نایاب بودند؛ همچون تقویم و اسطرلاب و همچنین مجسمه‌های مینیاتوری بسیار جالب. مجسمه اصلی این ساعت، دارای نقش مریم مقدس است که عیسی رو در بازوان خود نگه داشته هست. در جلوی او نیز رأس هر ساعت، سه پادشاه از اتاقک خود بیرون می‌آیند و زمان با آهنگ بیان می‌شود. اکنون این اثر متحرک در موزه هنرهای نمایشی استراسبورگ نیز در معرض دید عموم قرار دارد.
ساعت نجومی نمایی از مراحل مختلف زندگی رو به شما نشان میدهد که با یک کودک، نوجوان، بالغ و یک پیرمرد رو به زوال نشان داده شده‌اند. در قسمت بالای این ساعت نیز فرستادگان دیگر خداوند قرار دارند که با فاصله از مسیح راه میروند. در قسمت بالایی ساعت، «ستون های فرشتگان» قرار دارد که نمایانگر «آخرین قضاوت» هست.
- ۹۵/۰۹/۱۵